Foto bespreking 1

De foto stamt uit 1939 en werd gemaakt door meester Engbers toen mijn vader in de zesde klas zat. De reden voor het maken van de foto was gelegen in het feit dat dit elftal iedereen op school met voetbal versloeg, ook al voetbalden ze slechts op klompen. De meester was zodanig trots op de voetbaltalenten dat hij achter de Sint Gerardusschool op Erica een kiek van de jongens maakte.

Schoolelftal 1939
Linksboven op de foto met op de achtergrond de toiletten staat Henk Veld, van links naar rechts de overige staande vier kinderen, Piet Capelle, Jo Eldering, Johan Peters en Piet Prinsen. De drie kinderen knielend van links naar rechts, Tonnie Prinsen, Rieks Roling en Rieks Jeurissen. De drie kinderen zittend van links naar rechts, Bernhard Lohues, Gerard Beukers en Piet van de Weide. Alleen Jo Eldering heeft later gebruik gemaakt van zijn voetbaltalent. Bij het schrijven van dit verhaal en 75 jaar na het maken van deze foto leven Jo Eldering, Rieks Roling, Piet van de Weide en Gerard Beukers nog. De foto is gemaakt aan de zuidzijde van de Katholieke basisschool Sint Gerardus op Erica. In die tijd waren de schoollokalen gelegen aan de noordzijde van de school. Men had in die tijd vanuit het lokaal zicht op de Kerklaan. Op de zuidzijde waren dus de gangen gelegen. Vandaar de minder grote ramen op de foto. Bij een verbouwing in de jaren vijftig verhuisden de lokalen naar de zuidzijde van het gebouw en de gangen naar de noordzijde. Op de foto zijn tegen de school de toiletten gesitueerd. In die tijd was er nog geen waterleiding zodat de vele ontluchtingspijpjes op het dak geen overbodige luxe was. De afvoerpijpen waren vaak verstopt met natte vloeren als gevolg. Dan kwam Jeurissen langs om het afvoer weer te repareren. De meester kon in die tijd het krijt van zijn handen wassen onder een los kraantje voorzien van kleine watertank. De kinderen moesten zich maar zien te redden als ze dorst kregen. Vaak gingen de kinderen bij Jeurissen, die naast de school woonde, om water vragen als ze dorst hadden. Die kwam met een emmer en soeplepel om de dorst van de kinderen te lessen. Direct achter de school was een plein voorzien van grind, het schoolplein. Deze was omheind met betonnen paaltjes die onderling waren verbonden met hoekstaal die het harmonicagaas op zijn plaats moest houden. De hek liep tussen Knecht en de school achter langs het schoolplein en kwam tussen de oude kleuterschool en Sint Gerardusschool terug op de Kerklaan. Menig kind kan zich het hoekstaal van de hek nog herinneren, het had vooral in de winter een beruchte imago. Menig keer moest een juf of meester met een keteltje warm water een kindertong losweken van het bevroren ijzer. Op de foto is het hekwerk nog intact. In mijn kleutertijd, begin jaren zestig, bestond het schoolplein nog steeds, nog steeds voorzien van grind. De omheining had de tand des tijds niet overleefd. Van de omheining was alleen verfrommeld gaas over met hier en daar een kapotte betonnen paal. Niet veel later werd alles opgeruimd en werd plaats gemaakt voor een schoolgebouw voor de eerste twee klassen van de Sint Gerardusschool. Later werd dit gebouw uitgebreid tot de huidige locatie van de Katholieke basisschool. Op de foto was het nog een lege ruimte, vanuit het schoolplein keek je over het lager gelegen voetbalveld naar een nat veld met russenpollen en had je in de volle breedte zicht op de Duikerstraat. De jongens op de foto stonden op het toenmalige voetbalveld. In die tijd had Erica twee voetbalclubs, ‘Erica’ en de Katholieke ‘Ericase Boys’. De scheidingslijn liep, zoals gebruikelijk in die tijd, over de gezindten. Het voetbalveld bij de Sint Gerhardusschool werd toentertijd gebruikt door de ‘Ericase Boys’. Wanneer er een voetbalwedstrijd was moesten de jongens zich eerst omkleden in het parochiehuis. Van daaruit staken ze de Kerklaan over en liepen ze langs het huis van Meyer (‘Klein Meyertie’) naar het voetbalveld. Het pad is nu de toegang van de huidige kleuterschool. Het voetbalveld werd in de jaren vijftig over de volledige zuidkant van populieren voorzien. Van deze misschien wel honderd bomen hebben een zevental populieren de strijd overleefd en staan daar nog als prachtige natuurmonumenten. Ooit dus een omheining geweest. Aan de westkant van het voetbalveld lag de moestuin van Knecht. Waar gevoetbald wordt wil nog wel eens een bal overvliegen. Vanwege de schade aan de worteltjes werd Knecht dan met een kleinigheid gecompenseerd. Dat gold niet voor de kinderen die doordeweeks op het voetbalveld speelden. De overgeschoten ballen werden door Knecht onverbiddelijk in beslag genomen. Ze verdwenen op de zolder van zijn schuur. Mijn vader kon dan genoegzaam vertellen hoe hij als kind de schuur binnensloop om de bal op zolder weer terug te veroveren. Even later speelden de kinderen weer voetbal. Rechts op de foto is op de achtergrond een vierkant gebouw te zien met een plat dak. Dat was de bewaarschool, later kleuterschool. Meerdere generaties kinderen liepen door elkaar in deze bewaarschool. De juffen waren dames die zichzelf hadden opgeleid. Houden van kinderen en ze bezighouden waren hun primaire taken. Ze werden later tegen hun wil afgelost door mensen met een diploma. Een keer per jaar kwam de hoofdmeester en riep namen af. Die konden over naar de eerste klas. Na de bouw van de huidige kleuterschool kreeg de oude kleuterschool nog functies als gymzaal, oefenzaal voor de drumband en bood het onderdak aan de Welpen. Met de sloop van de Sint Gerardusschool verdween ook de oude kleuterschool. Jammer genoeg heb ik van de sloop niets van meegekregen. In die tijd lag ik een aantal weken in het ziekenhuis. Uitgerekend in die weken werd alles gesloopt. Waar zijn de maquettes gebleven? Waar de wandplaten? Waar zijn de prachtige vondsten uit de vitrines van meester Lange gebleven? Toen ik terug kwam uit het ziekenhuis was mijn vertrouwde lagere school verdwenen. Waar de school ooit stond was een lege plek bedekt met opkomend gras. Verder op de achtergrond van de foto is een gedeelte van een schuin aflopend dak te zien. Dat is het dak van het Emaculata gebouwtje. Vroeger werd hier menig toneelvoorstelling gegeven. Naast het gebouwtje stond ooit een hok die dienst deed als toilet maar die was na een grote verbouwing niet meer nodig en is dus allang verdween. Als kind konden we door de kelderraam van het Emaculatagebouw naar binnen kruipen en kwamen we onder het toneel terecht. Via een trapje kon je zo in het, toen lege, gebouw komen. Reuze spannend was dat. Op het toneel heb ik vroeger als verkenner nog opkomsten gehad. Meerdere verenigingen maakten later gebruik van het multifunctioneel gebouwtje. In de gevel van het Emaculata-gebouw stond in een nis een heiligenbeeld. In de winter was de voornaamste taak van het beeld het vangen van sneeuwballen. Ook het Emaculate-gebouw ontkwam niet aan de sloophamer. Thans staan er particuliere huizen met bijbehorende tuinen. Nog verder op de achtergrond van de foto staan de bomen die aan weerszijden van de Kerklaan stonden. Op de foto waren de bomen zodanig groot dat ze elkaar niet konden raken. Helaas herhaalt zich de geschiedenis. De gesneuvelde bomen aan de Kerklaan werden niet vervangen door nieuwe eikenbomen maar de vrijgekomen plekken werden vervangen door parkeerplaatsen. Wederom raken de bomen elkaar niet, de resterende bomen aan de Kerklaan staan te ver uit elkaar. Voor de bewoners aan de Kerklaan komt hopelijk nog eens het besef. Het is niet de individuele schaduwrijke boom maar de collectieve aanwezigheid van alle eikenbomen die het lommerrijke karakter van de Kerklaan bepalen, daarmee ook de waarde van hun huizen.

Kerklaan kaal

 

Geschreven door Henk Beukers


Geplaatst

in

door

Tags:

Reacties

3 reacties op “Foto bespreking 1”

  1. A Heijnen Prinsen avatar
    A Heijnen Prinsen

    Leuk stukje alleen de namen van Piet en Tonnie Prins is verkeerd moet Prinsen zijn .

    1. H. Beukers avatar
      H. Beukers

      De namen van Piet en Tony Prins zijn aangepast in Piet en Tonnie Prinsen. Bedankt voor de reactie.

  2. UIL avatar
    UIL

    Mooi verhaal Henk, naar deze school ben ik ook geweest.
    Kleuterschool, Juf. van der Kolk
    Klas 1, juf. van de Pluiym.
    Klas 2, juf. Sijbom.
    Klas 3, meester Joore.
    Klas 4, meester Beukers.
    Klas 5, meester Jansen.
    Klas 6, meester Lange.
    Dat waren de leerkrachten waar ik iets van heb geleerd.
    Ik hoop dat ze ook iets van mij hebben opgestoken.

Laat een antwoord achter aan UIL Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *