Schön ist die Jugendzeit

Van alle buurmannen op de wereld, dat zijn er heel wat, hadden wij uitgerekend Willem als buurman. Een heel bijzonder mens waarbij je niet verveelde. Willem was een klein tenger mager mannetje. Met kleine pasjes kwam hij aan gedribbeld en met snelle bewegingen verduidelijkte hij zijn verhaal. Vooral als hij iets nieuws had te vertellen, dan verhief hij zijn stem tot piep. Willem´s wereld was klein, het werd begrenst door zijn blikveld. Voordeeltjes in het leven, daar had hij volkomen logisch en vanzelfsprekend recht op. Kwam het leven niet zo uit, had hij ergens een nadeel, dan was Leiden in last. Dan sprong Willem als een springveer uit het doosje. Nu zou je denken dat Willem een buurman was waar je altijd ruzie mee had. Dat was niet het geval. In eerste instantie hadden we dat te danken aan het rustige karakter van mijn vader. Maar wat ook erg meehielp was de afgelegen positie van Willems huis. Hij had te weinig mensen om zich heen om ruzie mee te maken. Gelukkig had hij een zoon, die woonde in Groningen. Toen Willem zijn zoon Henk vroeg om zijn tuin om te spitten was er aanvankelijk volop medewerking. Zijn tuintje was in een zaterdagmorgen immers zo om te spitten. Henk had inmiddels een rij omgespit, daar kwam Willem aangerend. Zijn zoon moest onmiddellijk stoppen. Zoonlief keek zijn vader verbaasd aan. Met driftige bewegingen en een hoge stem maakte Willem duidelijk dat zijn zoon in de verkeerde hoek van de tuin was begonnen. Henk begon te sputteren dat het toch werkelijk niet uitmaakte waar je begon met het omspitten van de tuin. Willem vond het echter nodig om er een harde punt van te maken, de structuur van zijn grond stond op het spel. Willem had het zeldzame talent om het zo hoog op te spelen dat zoonlief kwaad de schop op de grond wierp en zijn vader vriendelijk maar dringend verzocht voortaan zelf de tuin maar om te spitten. Dat was Willem ten voeten uit. Even later vertrok zijn zoon met de auto naar Groningen en stond Willem alleen te spitten in zijn tuin. Als Willem een voordeeltje kon halen zou hij het niet nalaten om stoute dingen te doen. Zo viel mijn vader op dat tussen de struiken in onze tuin vele hoopjes steen en puin lagen, af en toe zelfs een hoopje takken. Opvallend hierbij was dat de hoopjes over de gehele lengte van Willems belendende grond lagen, alles lag precies een arm diep in onze tuin. Willems arm. Hij was aan het schoffelen geweest en had alle steentjes en takjes op bultjes bij elkaar geharkt. Wat moest je het afval laten als je de kruiwagen schoon wilt houden en de buren niet aanwezig waren? Mijn ouders lachten vaak om deze stupiditeiten. Maar soms maakte Willem het ook bij deze geduldige mensen te bont. Willem had nog een jongere zoon Harry, die was een beetje handig met auto’s. Na een zaterdag knutselen aan een Volkswagen bleven een paar lege olieblikken naast Willems schuur liggen. De zondagmorgen erop liep Willem door zijn tuin en zag bij de ingang van zijn schuur de lege blikken liggen. Wat doe je dan volgens Willems logica als je van die blikken af wilt komen? Hij wist dat de buren naar de kerk waren. Juist, hij smeet ze met een boog over de struiken onze tuin in. Maar zelfs een genie als Willem maakte fouten. Mijn ouders waren namelijk de zaterdagavond tevoren naar de kerk geweest. Erger nog, mijn moeder lag op dat moment aan de andere kant van de struiken te zonnebaden. Die moest in vuurdekking. Verwacht nu geen heftig protesterende moeder. We hadden niet voor niets zo’n dertig jaar zonder ruzie naast Willem gewoond. Ma loste dat op haar eigen manier op. Zoon Gerard van tien jaar moest de blikken maar terug gooien. Op een andere tijd natuurlijk. Dus een dag later keek een verwonderende Willem naar zijn tuin en zag daar wederom een paar lege olieblikken liggen. Wel, geen gezeur om die blikken en gewoon die troep opruimen. Dus pakte Willem de blikken en smeet ze opnieuw bij ons over de struiken. Om even later ze met een boog terug te krijgen. Willem tuurde door de struiken en zag daar mijn broer Gerard staan. Bij Willem kwamen nu de nekharen recht overeind te staan. In zijn optiek stond hier een buurjongen die zomaar met lege olieblikken gooide en nog wel in zijn tuin! ‘A’j hier met deurgaot zeg ik het teeg’n joe moe’, schreeuwde de boze buurman. ‘Ik mus ‘t juust van mien moe doen’, riep een kinderstem terug. Zelfs Willem begon nu zijn eigen onredelijkheid in te zien en kwakte even later de lege olieblikken in zijn eigen vuilnisemmer. Gelukkig had hij nog een andere buurman. Die woonde iets naar voren. Willem keek als het ware op zijn achtererf. Daar zat een pad tussen waarover een boer zijn landbouwgrond achter Willems huis kon bereiken. Al dat gejakker met die dikke trekkerbanden naast zijn huis. Die boer moest maar een andere pad opzoeken, het was welletjes geweest vond Willem. De volgende keer dat de boer naar zijn grond wilde vond hij Willem op zijn pad. Het werd bijna slaande ruzie. Recht van overweg vond Willem maar gezeur. Even later sloeg hij langs zijn erf lange ijzeren pinnen met scherpe punten in de grond. De boer kon geen centimeter meer uitwijken of hij liep kans zijn kostbare banden lek te prikken. Nu kwam Willems echtgenote Dinie in het geweer. Die pinnen waren gevaarlijk, daar konden kinderen op vallen, die moesten eruit. Willem vloog voor Dinie. Hoewel de boer had gewonnen keek deze toch altijd verschrikt rond als hij het huis van Willem passeerde. Maar Willem had daar helemaal geen tijd voor, het was hem namelijk iets vreselijks opgevallen. Iemand zat bij zijn rode bessenstruiken. De struiken stonden keurig in lengterichting langs het pad naast zijn huis. Willem rook prooi. De komende tijd hield hij de struiken goed in de gaten. De sappige trosjes rode bessen waren erg aanlokkelijk. Het duurde niet lang of Willem had de dief betrapt. Nota bene zijn eigen buurman! Een ruzie was het gevolg. De buurman, een rustige oude vrijgezel, werd overrompeld door een drukke terriër. De arme man kreeg geen kans om in verweer te komen. Willem was helemaal van God los. Hij rende zijn schuur in en kwam even later terug met een jerrycan vol met benzine. Enkele momenten later had driftkikkertje Willem alle bessenstruiken besprenkeld met benzine. Voordat de buurman nog iets kon zeggen verdwenen de bessenstruiken in een wolk van rook en vuur. Van de rode bessenstruiken bleven alleen zwart geblakerde takken over. Het was Dinie die dezelfde middag nog vrede stichtte met de verschrikte buurman en later aan haar inmiddels afgekoelde man moest vertellen dat de bessenstruiken niet op zijn maar buurmans grond stonden.

Geschreven door Henk Beukers

Rijbewijs halen was en is geen sinecure. Mijn vader presteerde om destijds ruzie te maken met de examinator. Niet verstandig concludeerde Pa nadien. Veertien keer deed Pa er over om het fel begeerde roze papiertje te halen. Dat hij bij de laatste keer een andere examinator kreeg scheelde aanzienlijk. Hij had een certificaat voor doorzetter erbij moeten krijgen. Bij Henk, mijn toenmalige kameraad, lukte het ook maar niet om te slagen voor het rijbewijs. Aan kennis en kunde lag het niet, het waren bij hem de zenuwen. Maar Henk had wel een enorme gevoel voor humor. Toen hij voor de vijftiende keer zakte voor het rijexamen gaf hij een feestje bij Telkamp, onze stamkroeg. Het leuke was dat hij hierna, bij de zestiende keer, eindelijk slaagde. Mijn buurman had niet zoveel doorzettingsvermogen, hoewel hij wel optimistisch was. Hij kocht zich al een auto toen de rijlessen nog moesten aanvangen. Een koopje, slechts 25 gulden. Alleen het achterlichtje deed het niet. Een zaklampje met rode plastic folie, dit vastgemaakt met plakband op de bumper en zie, het probleem was opgelost. Het was een rustige man, mijn buurman, maar als hij plaatsnam in de auto van de examinator begon zijn rechterbeen onbeheersbaar te trillen. Gas geven werd zelfs in die tijd een avontuur waarop de Efteling jaloers kon wezen. Na tien keer betaald te mogen trillen gaf mijn buurman het op. Het autootje stond nog jaren achter zijn huis en werd door ons vakkundig uitgewoond. Later, veel later, schafte mijn buurman zich, in een overmoedige bui, een 45 km autootje aan. Daar had hij tenminste geen rijbewijs voor nodig. Het ging bij de eerste keer al gelijk helemaal mis. Mijn buurman, een forse man, nam plaats in het DinkyToy autootje, reed een stukje achteruit en trapte gelijk op de rem. Tenminste dat dacht ie. Zijn enorme voet besloeg zo´n beetje alle pedalen en het bijrijdergedeelte. Het gevolg was een spurt gas waarbij de onfortuinlijke buurman eindigde voor de deur van mijn kameraad die drie tuintjes en twee voordeuren verderop woonde. Sindsdien zag je de buurman alleen nog op de fiets. Mijn moeder had de zenuwen aanmerkelijk beter onder controle. Na slechts een paar keer afrijden was haar rijbewijs binnen. In huis was Ma gewend om het laatste woord te voeren, dat lukte tijdens het examen ook wel. Toen de examinator tegen haar zei links af te slaan reed ze prompt naar links een oprit op. Toen ze bij de garagedeur stopte riep de examinator verschrikt, ´wat doe je nu´? Waarbij mijn moeder de man spontaan van repliek diende door te zeggen, ‘Ach, ik heb wel zin in ‘n bakkie koffie’. Waarbij de examinator verbluft vroeg, ‘Kent u deze mensen dan’? Mijn moeder, en even later ook de examinator, barstte uit in een geweldige lachbui. In een ander geval bracht mijn moeder de examinator wederom in verlegenheid. Na de snelweg op te zijn gereden gaf de examinator aan de snelheid op te kunnen hogen naar 80 km/uur. Mijn moeder weigerde spontaan. ‘Moe’j eem goed luustr’n, ik vind vieftig hard zat’. Dat mijn moeder hard rijden kon bewees ze een half jaar later toen ze de rijbewijs allang had. Pa en Ma mochten de straat op en daarvoor hadden ze zich een autootje aangeschaft, een DAF. De auto stond toentertijd bekend als Truttenschudder. Het was een automaat met het pientere pookje. Nou ja, pienter. Het kon net zo snel voor- als achteruit. Toen mijn moeder uit de garage reed en daarbij een beetje haast had, kon het gebeuren dat het gaspedaal te diep werd ingetrapt. Wij, als kinderen, zaten in de huiskamer en zagen opeens een witte vlek voor het raam voorbij flitsen. Pa rende direct naar buiten. Als overburen hadden we een wei met kalveren. Die keken vreemd op van de nieuwe soortgenoot die tussen hen had plaatsgenomen. Terwijl Ma naar de winkel reed nam Pa de moeite om de omheining weer te repareren. Ikzelf ben twee keer voor het rijexamen geweest. Ik had les van Dries. Dries had half Erica aan de rijbewijs gekregen en was een droogkloot van de eerste orde. Na twee keer over de Smit-banden-kruizing te zijn gereden vroeg Dries aan mij of hij mocht rijden. Verbluft vroeg ik hem naar het waarom. Omdat ie graag levend thuis wou komen. Kijk, dat is pas inspireren. Of die keer dat hij me vroeg om de volgende keer een paar spaden mee te nemen. Dan konden we de verkeersborden verplaatsen want ik deed er toch niets op. Bij mijn eerste examen, vlak voordat ik opgeroepen werd om af te rijden, wenkte Dries nog even naar mij. Ik liep naar hem toe en was benieuwd wat hij te zeggen had. ‘A’j slaagt dan eet ik mien hoed op’ merkte de optimist op. Met deze opsteker ging ik mijn eerst examen in. En zakte prompt. De zelfgenoegzame blik nadien van die arrogante Dries zal ik niet snel vergeten. Maar ik zou hem eens wat laten zien, wat denkt ie wel (precies wat Dries beoogde maar dat wist ik niet). Bij de tweede keer was ik degene die een genoegzame blik op kon zetten. Dit keer had Dries het mis. Ik was geslaagd! Ik kreeg een vette knipoog van Dries. Mijn vreugde was echter van korte duur. Het examen was in het restaurant van het spoorwegstation. Ik was met mijn bromfiets naar het restaurant gekomen. Bij gebrek aan een parkeerplek had ik mijn bromfiets tegen een der vele eikenbomen gezet. Het was een bromfiets met vele gebruiksaanwijzingen dus een slot hoefde niet. Dat ding stelen ze nooit. Dacht ik. Ik stond even later bij een lege Eik versteld te kijken. Hadden ze dat wrak toch gejat. Het is nooit leuk wanneer ze je bromfiets afstelen maar dit keer had ik toch enig leedvermaak. De dief zal er niet veel plezier aan beleven. Zo moest je met de linkervoet het versnellingspook constant opdrukken anders vloog ie uit de versnelling. Na een rit van Erica naar Emmen was ik de enige bromfietser met een vermoeide linkerbeen. Ik versleet van mij linkerschoen de bovenkant in plaats van de zool. Dat zal die dief leren. Voor het spoorwegstation stond ik nog even wat verloren rond te kijken. Het was een groene Ford Escort die redding kwam brengen, met Eric reed ik die middag terug naar Erica.

Geschreven door Henk Beukers

16 tot 18 jaar is een belangrijk jaar voor een opgroeiende puber. Voor het eerst in zijn leven mag hij op een bromfiets. Ik heb gezien hoe een brave zoon voor de ogen van zijn trotse moeder plaatsneemt op een glimmende maar hopeloos verouderde Batavus bromfiets. Hoogstwaarschijnlijk was het haar oudste zoon die nog niet beter wist. Zoonlief trapte de bromfiets aan en liet het even ronken. Moeder keek vertederend toe. Zoonlief reed weg. Op het eind van de oprit vond hij nodig om nog een ererondje te maken. Prachtig zwierde hij rond in het gezichtsveld van moeder. Om vervolgens tegen een boom op te knallen. Snel pakte hij de bromfiets op en reed weg. Het windscherm een beetje scheef,een kras op het spatbord en een deuk in zijn ego. Zelfs een groepje grijnzende tieners zag hij niet. Mijn maidentrip met de bromfiets was die vanuit Emmen. Ik had kans gezien om uit de vele tweedehands bromfietsen hete ergste wrak te kiezen. Maar dat wist ik toen nog niet. Trots als een pauw reed ik naar Erica. Een wereld lag voor ons open. We konden gaan en staan waar we wilden. In die tijd kon je nog voor 6 gulden de tank volledig vol gooien. Met een beetje geluk bij fietsenmaker Wietze Moorman voor een gulden. De tankautomaat begon bij een enkel ingeworpen gulden al te pompen, daarbij moest je de hendel iets naar beneden duwen. En je kreeg dan een volle tank voor slechts een gulden. D´r moest nog wel olie in. Maar zie, FietseWietze had ook een winkeltje, laat hij nu precies die olie verkopen! Bij elk verkochte blikje olie belde Wietse de onderhoudsmonteur om naar die verrekte automaat te kijken. Ja ja, Wietse was niet gek. Steevast verzamelden we ons zaterdagavond in het gebouw. We dronken daar een pilsje of wat en keken rond of de groep compleet was. Dan trokken we er op uit. We hadden al snel onze vaste ronde. Eerst naar Weiteveen, naar de Anjo bar. We stonden langs de dansvloer om de meisjes te bekijken. Of om met een meisje te dansen. Ze werden echter al weer snel afgekeurd. Reden? De meisjes waren al twintig jaar! In onze ogen bejaarden. Het was altijd erg druk in Anjo. Soms werd er gevochten. Al snel beseften wij dat het altijd dezelfde figuren waren. De gebroeders Imming zochten vaak bonje, maar ook een groepje jongens uit Klazienaveen. De laatsten hadden altijd ruzie met hunzelf. Bij zo’n vechtpartij was het ritueel ook altijd hetzelfde. De obers pakten het zooitje met kop en kont op en smeten ze subiet naar buiten. Soms mochten ze maanden niet meer de bar bezoeken. Terecht, het waren toch een paar verknipte figuren die vechtersbazen. Na een uurtje in Anjo reden we door naar Nieuw-Schoonebeek. Daar hadden ze een jeugdsoos in een oude school. De soos heette Ruhma Permuda. Indonesisch voor Ons Huis had ik me laten vertellen. Je kwam in een donker hok met knalharde muziek en bovenal goedkoop bier. Kortom, we voelden ons daar snel thuis. De katholieke Nieuw-Schoonebekers waren ons slag volk. Bovendien waren de meisjes leuk. Mede door ons bezoek draaide de jeugdsoos als een tierelier. Na een jaar moest de voorraadschuur met kratten bier uitgebreid worden. Die werd tegen de toiletten gebouwd. We hadden al snel door dat je door het kantelraampje een flesje bier uit een krat kon vissen. Wat moesten we toch vaak naar het toilet! Natuurlijk duurde dat niet lang. De omzet daalde in Ruhma Permuda, dat viel op. Net als de toiletgang van de Ericanen, waren die lui lek ofzo? Wat de Nieuw-Schoonebekers ook opviel waren de lege bierflesjes in de voorraadschuur, precies een arm lang om het raam. Toen was onze feest afgelopen, de bierkratten werden aan de andere kant opgestapeld. Natuurlijk dronken we wel eens teveel. We hadden dan zoveel medelijden met onszelf dat een kleine reden genoeg was om ons te doen laten huilen. Zo ook die keer met Kerstmis. Frans en ik hadden al een flink aantal van die goudgele rakkers op. Komt de barman met een paar enorme kerstballen binnenlopen. Vlak bij ons gleed een kerstbal uit zijn handen. We keken verschrikt toe. Tot onze verbazing brak de kerstbal niet in duizend stukjes maar stuiterde terug in de handen van de barman. We hadden zoiets nog nooit gezien. Frans en ik keken naar onze flesjes bier en toen naar elkaar, we begonnen spontaan te huilen. Wisten wij veel dat ze die ballen van hard plastic maakten. Toen raakte Frans in paniek. Huilend zakte hij over de barkruk en keek naar de vloer. ‘Bloed’, schreeuwde hij, ‘ik geef bloed op’. Pas na lang aandringen van toegestroomde Nieuw-Schoonebeekers werd Frans zich langzaam ervan bewust dat de bloedvlekken op de vloer eigenlijk verfspatten waren van de laatste opknapbeurt van de bar. Na Ruhma Permuda trokken we naar ‘Oud’ Schoonebeek. Ook daar hadden ze een jeugdsoos. In een oude melkfabriek. Het heette Goeroe en het was er best wel gezellig. Natuurlijk super socialistisch en een beetje veel idealistisch, maar daar hielden we wel van. Een bezoek aan Goeroe duurde nooit lang, dat lag niet aan Goeroe maar meer aan het feit dat we onderhand behoorlijk kachel waren. We moesten terug naar Erica. Dat was nog een hele toer. Tussen Erica en Schoonebeek werd een weg aangelegd die toen alleen nog uit een enorme baan van geel zand bestond. Daar doken we letterlijk met de kop in. Zo’n vijf kilometer door het rulle gele zand, in het donker, op de bromfiets, werd een rit om nooit meer te vergeten. Toen we dan eindelijk op Erica aankwamen waren we niet alleen dodelijk vermoeid maar ook wandelende zandzakken. Noem maar een plek op ons lichaam, geheid dat het vol zat met geel zand. De volgende dag werd je steevast wakker met een flinke kater. Dan had je soms ook nog een klus die je niet voorbij kon laten gaan. Zo had ik Loewe beloofd om de morgen erop mee te gaan om een veulentje te bekijken in Schoonebeek. Komt daar Loewe aanrijden met een LanzBulldog tractor met een kar er achter. Zo’n oude eencilinder tractor bonkte als een schichtige ezel en je werd constant door elkaar geschud. Tegen de tijd dat we bij de boer in Schoonebeek waren had ik inmiddels de kleur aangenomen van de tractor, die was blauwgroen. Even later stonden we daar gedrieën in de wei naar het veulentje te staren. Ondertussen hield de boer een verkooppraatje. Loewe knikte af en toe tevreden. Ik knikte omdat ik misselijk was. Terwijl de boer keuvelde en Loewe knikte draaide ik me om en braakte de gehele maaginhoud in het groene gras. Om mij daarna weer in het gelid te voegen en vrolijk met Loewe mee te knikken. Na het praatje van de boer deed geen van drieën een stap achteruit maar liepen in een kringetje om Tat-Ort. Dat wel natuurlijk. Van de Bromfietsjaren hebben we allemaal mooie herinneringen aan overgehouden. Het viel niet altijd mee om de dag erna het hoofd erbij te houden.

Geschreven door Henk Beukers

Wat waren we in September opgewonden als op Erica de winkelweek begon. We waren bijna niet meer stil te krijgen. Eindelijk verlieten we ons huis. Inmiddels was het pikdonker. Heel in de verte kon je het geluid horen van de kermis. Jawel, Erica had een heuse kermis. Met een draaimolen, oliebollenkraam, haringtent en natuurlijk de botsautootjes en een zweefmolen. We werden gek. Pa en Ma zochten voorzichtig een weg op het sintelpad naar de Havenstraat. In het donker kon je makkelijk je voet verzwikken op een onwillige sintel. Ondertussen renden we als jonge honden om hen heen en genoten we van de heldere sterren aan het firmament. In die tijd was er nog geen lichtvervuiling. Eindelijk bereikten we de Havenstraat. Op een seintje van Pa mochten we de straat oversteken. Een kilometer verderop zagen we de brug van Erica. Met grote ogen keken we in de verte. Als je goed keek zag je gekleurde lampen. Om vervolgens bij de kraag gegrepen te worden door Pa. We zouden zomaar als dolle honden vooruit rennen. We bereikten de Kerklaan. In de winkel van Geraets brandde geen licht meer. De gekleurde lampen kwamen echter steeds dichterbij. Met de lampen ook het geluid van de kermis. Bij de Aral benzinepomp van Heyne op de hoek van de Duikerstraat werd de kermis al bijna oorverdovend. Wauw, wat een licht. Overal stonden palen met gekleurde lampen, het leek wel kerstmis. Bij kapper Görtz kregen we de eerste schrik te pakken. Op een kar stond een levensgrote olifant in een nis geparkeerd. We kropen bijna in de broekzak van Pa. Grote goedheid, waar kwam zo´n groot beest zo snel vandaan? Snel liepen we door. Bij de Boerenleenbank kon je de drukte van al die mensen goed zien. De meesten liepen naar de brug. Daar was de Ericaase markt, links en rechts van de straat aan de zuidzijde van het kanaal. Er was er zo druk, je kon over de koppen heen lopen. Overal mensen, overal licht, overal lawaai, we keken onze ogen uit. Pa en Ma hadden moeite het gezin bij elkaar te houden in de krioelende drukte. In Joop Huizing zijn kraam stond een grote pan heet water. In het dampende water dreven tientallen rookworsten. Joop viste af en toe een rookworst uit de pan, deze werd op een snijplank gelegd. Een scherpe mes en een vaardige hand deed de rest. Even later belandde een halve rookworst in een puntzak. Mosterd erbij? Joop verkocht ze aan de lopende band. Pa vroeg aan mij of ik een halve rookworst lustte. De hemel brak open en het engelengeschal overtrof het lawaai van al die mensen. Ik was gek op rookworst. Even later liep een tienjarig glunderende ik met een puntzak rookworst. Geen mosterd erbij, alleen de rookworst proeven. Wat heb ik genoten. Langzaam schuifelden we langs de diverse kramen. Bij garage Luth stond een motor met een zijspan. Harly Davidson stond op de tank. Het was een rode motor met veel chroom. Eigenaardig, de versnellingspook zat rechts van de benzinetank. Nog eigenaardiger, er zat een achteruitversnelling op. Te koop voor 500 gulden. Die Luth kon zijn verstand wel niet hebben. Die motor werd die avond natuurlijk niet verkocht. Naast de motor stonden een paar reusachtige honden. Gooi er een zadel op en je kon ermee wegrijden. Het bleken Sint-bernardshonden. Met grote ogen hebben we die beesten een tijd bekeken. Dat was wel wat anders dan onze Lexie. We liepen terug naar de brug, staken de Pannenkoekendijk over en liepen richting de trambrug. Ook hier stonden langs het kanaal allerlei kramen. Het eindigde in een oliebollenkraam waar enkele lieden met luide stem hun waar aan de man brachten. Terug naar de brug, het centrum van al die drukte. Joop stond daar nog steeds worst te snijden. We gingen naar de kermis gelegen naast de Raiffeisenbank. Daar stonden toen nog geen huizen. Voor de ingang van de kermis stond een viskar. Van Pa en Ma mochten we een vissie eten. Tjongejonge, dat was wel iets anders dan een eetlepel levertraan, we konden onze geluk niet op. Wat was dat toch een mooie tijd, de winkelweek van Erica. Ik koos een zure haring. Op een stuk wit papier werd me een zure haring aangereikt. Een joekel. Leek wel een walvis. De haring smaakte verrekte goed. We liepen het kermisterrein op. Een kakofonie aan geluiden. De ene kraam overtrof de andere in volume van muziek. Af en toe schreeuwde een kraameigenaar enthousiast in de microfoon. Iemand had een prijs gewonnen. Even later zag je een glunderende man met een geel pluchen beer in de hand. We liepen verder het kermisterrein op. Overal flitsende lichten en overal harde muziek. Vol ontzag keken we naar de zweefmolen. Je zag allemaal draaiende schilderijen en rijen lampen. Aan kabels hingen stoeltjes met mensen. Daartussen liep een man die af en toe een stoel tegen hield, vaak met een leuk meisje. Wanneer de man de stoel losliet lanceerde de stoel met het meisje de duisternis in. Een wegstervende gil naar boven begeleidde deze. Gelukkig kwam achter de draaimolen het meisje weer terug uit de duisternis en zoefde het stoeltje terug in mans handen. De handeling herhaalde zich. Als schotels zulke grote ogen keken we naar het schouwspel. Voor geen goud kregen ze ons in die stoelen. We naderden de botsautootjes. Dat leek ons wel leuk. Zomaar met een autootje rondrijden. We begonnen tegen Pa en Ma aan te zeuren. Daar moest je op tijd mee beginnen anders duurde het alleen maar langer. Na lang genoeg te hebben gejengeld mochten we van Pa en Ma een keertje in de autootjes. Ella, mijn jongste zus, mocht ook mee. Ma riep naar Jos, “houl heur maar ‘n bietie vast”. Ella zat trots naast Jos. Jos hield Ella een beetje vast. Muntje in het gleufje, de pedaal ingetrapt. We wachten op het moment dat de autootjes in beweging kwamen. We stonden er niet bij stil dat het botsautootjes waren. Met nadruk op bots. Jos was nog geen drie meter weg of hij werd frontaal geraakt door een tegenligger. Het lachende vrolijke blonde meisjesgezicht van Ella kwakte hierbij vol op de dashboard van de botsauto. Tussen de botsautootjes beende een moeder naar de plek des onheils. Ella had een fikse snijwond aan de kin en bloedde vol overgave. Ella loeide boven het kermismuziek uit. Daar toog de familie Beukers van de kermis. In hun midden  een meisje met een zakdoek tegen haar kin. Hup, naar dokter Huisman. Ma plukte de overige kroost weg van de oliebollenkraam. Aan het gezicht van Ma hadden we door dat jengelen op dit moment geen zin had. Allemaal de schuld van Ella. De familie Beukers werd bij dokter Huisman ontvangen. Niet veel later liep de familie Beukers terug langs de Havenstraat naar huis. Langzaam doofden de lampjes in de verte, langzaam stierf het geluid weg. De sterren aan de hemel kregen weer de overhand. Voor ons liep Ella, haar kin versiert met een grote pleister. Het was weer een jaar wachten op de mooiste winkelweek van de wereld.

Geschreven door Henk Beukers

In de jaren zeventig en tachtig hadden we op Erica een heuse discotheek. In het parochiehuis van de Katholieke Kerk, het Gebouw genaamd. Joop, een achterneef, was de beheerder van het Gebouw. Joop vond het goed om achter het toneel een dansgelegenheid te creëren. Het werd Koitiana. Gerund door vrijwilligers die waarschijnlijk een leuk zakcentje eraan over hielden. Natuurlijk deed Joop het ook niet voor niets. Het werd een heuse dancing met snoeiharde popmuziek in een donkere omgeving. Het werd een groot succes. D’r waren momenten dat je over de koppen kon lopen. Bier kwam niet uit de tap maar werd per flesje verkocht. Roken was in die tijd heel normaal. Iedereen pafte erop los, op gegeven ogenblik was het in het zaaltje mistig van de rook. Zo´n gelegenheid trok veel volk aan. Vanaf het toneel kon je zo de grote zaal inlopen. Daar stond de bar van Joop. Niet alleen tapbier was daar verkrijgbaar, Joop runde ook een snackbar. Sinds Koitiana deed Joop daar goede zaken. Soms moest je lang op je beurt wachten voor een frikandel, zo stervensdruk was het daar. Alsof Joop het nog niet druk genoeg had, bestelde mijn toenmalige kameraad Herman 5 frikandellen. Alleen niet in 1 keer. Telkens wanneer Joop hem een frikandel voorzette bromde Herman, ´Wo´j d´r nog iene in gooi´n Joop’? Bij de vijfde frikandel hief Joop radeloos zijn armen in de lucht, ‘Blief ie zo deurgaon’? Joop had namelijk nog veel meer te doen, vooral biertappen voor zo’n dertig dorstige kelen. Joop’s prijzenlijst was zo’n zwart plastic bord met gleuven met daarin witte schuifletters. Trots hing het aan de muur bij de ingang. Je kon de cijfers en letters zo uit de gleuven schuiven. Traditiegetrouw werd de prijzenlijst door de gasten aangepast op eigen budgettair niveau. Bovendien werd van ½ KIP altijd een ½ PIK gemaakt. Vonden we leuk. Elk daaropvolgend weekend had Joop zijn bord weer keurig herstelt zodat wij weer ‘origineel’ konden doen. In de discotheek werd geheimzinnig gepraat over iets nieuws. Marihuana , een verdovend goedje. Marihuana was al gemeengoed bij Tim Pan Ally in Emmen of bij Paralaxis in Coevorden. Daar werd je van de lucht bij de ingang al high. Ja hoor, op Erica hadden we `ervaren´ marihuanarokers. Tot ik tegen een paar vriendinnen zei dat ik aan marihuana kon komen. Als je hierbij geheimzinnig keek en met je ogen loenste werd je subiet geloofd. Volgende week zou ik genoeg meebrengen. De prijs? Het was voor niets. Die week erop ging ik naar het kerkenbos. Ik verzamelde een zak droge eikenbladeren. De bladeren werden verkruimeld. Het volgende weekend klampten de ‘deskundige’ vriendinnen aan me vast. Met gretige ogen keken ze in mijn geheimzinnige gezicht. Ze fluisterden vragend of ik marihuana bij me had. Natuurlijk had ik dat. Ik zei erbij dat ze de marihuana door de tabak moesten draaien en daar een torpedovormige sjekkie van moesten draaien. Ze trokken hun neus op, dat wisten zij als ervaren gebruikers immers al lang. Niet veel later stamelde een vriendin dat ze al iets voelde terwijl ze de rook diep inhaleerde en vervolgens uitblies. De ruimte vulde zich met de geur van openhaard. Tegen de tijd dat ik lachend uitlegde dat ze eikenbladeren zaten te roken had ik twee vriendinnen minder. Wat ook leuk was in de discotheek was een pijp roken. Nou ja roken, je stak een pijp met tabak aan en blies dan krachtig in de kop van de pijp. Uit het mondstuk spoot een dikke walm rook. Binnen een paar minuten zette je de dansvloer in een dikke mist. Degenen die verkering hadden zaten mekaar ongegeneerd af te lebberen langs de dansvloer. Degenen die geen verkering hadden keken toe. Zoals gezegd liep Joops tent als een tiet. Dat trok verkeerde volk aan. Toen had je ook mensen die niet voor het plezier uit gingen maar om herrie te schoppen. Daar moest Joop niets van hebben. Joop was een zachtaardige man en niet groot gebouwd. Om indruk te maken liet hij zijn baard groeien. Het mocht niet baten. De ruziemakers kwamen in die tijd uit Weiteveen, een dorp verderop. In hun uppie waren het prima lui, in een grotere groep werd het geheid ruzie. Menigmaal moest de politie er aan te pas komen om de gemoederen tot bedaren te brengen. Het waren voor Joop tropenjaren, zijn baard werd wit. Natuurlijk waren het niet alleen de Weiteveners die herrie zaten te schoppen. De Ericanen deden enthousiast mee. In de discotheek verschenen periodiek volwassen mannen om de zaak in de gaten te houden. De rust keerde enigszins terug. Voor mij en mijn vriendenclub was het te laat. We trokken steeds vaker met de bromfiets erop uit naar andere dorpen. De wens om een eigen honk te hebben werd sterker. Samen met Herman Roling en nog een paar anderen kwamen we op het idee om een discotheek te openen in het Emaculata-gebouwtje, schuin tegenover het Gebouw. We schrijven pakweg 1975. Bier voor de helft van de prijs wat Koitiana berekende. Reactionair als we waren, dat zal ze leren. We werden opstandig op Erica, pikten bij de Lagere School het voetbalveld in. Werden er even vlot weer af gestuurd. We trokken aandacht. De jeugd, wij dus, wilden een eigen onderkomen op Erica. We bleven recalcitrant en dreven de lui van discotheek Koitiana vaak tot wanhoop. Op een avond belden we aan de deur van de pastoor, of het Emaculatagebouw vrij was. De goede man kon ons niet verder helpen. We kregen hulp van onverwachtse hoek. Een van de lui van Koitiana, Paul Ahlers, had een oudere broer. Een alternatief type met een baard en geitenwollen sokken. Het was deze man die ons in contact bracht met Cees van der Stel. Cees was jongerenwerker in het Schienvat. In ieder geval had ie ook een baard. Cees begreep iedereen, hij zocht naar een oplossing toen we samen op een avond met lieden van Koitiana naar een oplossing zochten. ‘t Schienvat had nog een ruimte, een kelder onder het toneel. De ruimte werd toen door een kleuterclub gebruikt. Volgens Cees was inschikken mogelijk. Dezelfde avond werd gezamenlijk de ruimte bekeken. Ahlers, de baard, reageerde enthousiast. Eigenlijk alle lui van Koitiana. Waarschijnlijk blij van ons af te zijn. Belangrijk was dat wij, de reactionairen, het ook zagen zitten. Vanaf dat moment hadden wij, een hele club inmiddels, een nieuw onderkomen. ‘t Keldertje’, bedacht door Baard Ahlers. Cees van der Stel nam ons mee in zijn linkse wereld. We werden het linkse geweten van Erica en verbeterden en passant ook nog de wereld. Door Cees werden we politiek bewust, lees links. Links was goed, rechts was helemaal verkeerd. Natuurlijk moest alles democratisch geregeld worden. Cees verdeelde ons in werkgroepen, werkgroep muziek, werkgroep inrichting, werkgroep krant, werkgroep bar enz. Al die werkgroepen moesten natuurlijk vergaderen. Om tenslotte te eindigen in een gezamenlijke vergadering. Cees leerde ons vergaderen tot de vonken eraf sprongen. Ondertussen hield ie ons van de straat, zijn kerntaak. Cees vergaderde ons zogezegd van de straat, maar we hadden het naar onze zin. Cees liet soms de touwtjes wat lossser, we mochten onze centjes zelf ergens aan besteden. De kelder was inmiddels omgebouwd tot een bar. Ik had op de zwarte wand allemaal gekleurde ballen geschilderd. Sommigen beweerden er sneller ‘high’ van te worden. Bij de lokale tweedehands meubelzaak hadden we luie bankstellen gekocht en daarmee de kelder gevuld. Op het gebied van brandveiligheid werden zo’n beetje alle regels overtreden. De eerste avond was een regelrechte succes. Een prachtige tijd brak aan. Eens per jaar mochten we een feest organiseren. Dan kwam in het Schienvat een band live spelen. De winst van zo’n avond werd gedeeld. Wij verdienden zo een aardig centje. Van Cees kregen we een boekwerk met muziekbandjes en telefoonnummers. De muziekband die we kozen was een uit de Achterhoek en heette ‘Normaal’. Ze speelden zoals zovelen Rock and Roll. Deze speelde in onze eigen taal, het werd boerenrock genoemd. Volgens contract kwamen ze 6 weken later bij ons spelen. In tussentijd werden ze Nummer 1 op Toppop! Met het liedje ‘Oerend Hard’. Te gek, menig Ericaan kwam die avond niet opdagen omdat ze dachten dat wij de boel voor de gek hielden. Het werd een geweldige avond, we mochten nadien met Bennie Joling en consorten een pilsje drinken. In het Schienvat werden we volwassen. Vooral onze (linkse) politieke bewustwording deed ons wereldbeeld milder stemmen. Het was Cees die ons daarvan bewust had gemaakt, waarvoor hulde!

Geschreven door Henk Beukers.

Mijn allereerste bromfiets was een NSU Quickly. Daar had mijn vader jarenlang mee naar de AKU in Emmen gereden. Hij droeg hierbij een grote leren jas waarbij je de flappen om de benen kon wikkelen. Daarbij droeg hij grote leren handschoenen die een stuk over de mouw heen schoven. Als slotstuk had Pa een pothelm en een grote rijbril op. Op de NSU zat tevens een grote windscherm die pa tegen de elementen moest beschermen. Alles was praktisch gericht op het voorkomen van bevriezing c.q. verkleuming. Pa was zodanig ingepakt dat je hem ook zo in een vliegtuigje kon zetten. In die tijd werd vooral naar de praktijk gekeken en stond allure op een lager plan. Alhoewel, er zijn nu weer snorfietsclubjes die dezelfde outfit hanteren. Ik was in die tijd vijftien en reed zaterdags altijd zonder valhelm met de NSU door het veld naar mijn werk. Al het genoemde outfit was zorgvuldig van de bromfiets gesloopt of in een kast opgeborgen. Met andere woorden, ik reed redelijk onveilig, blauw van de kou, maar wel hip. De NSU Quickly had zijn uiterlijk niet mee maar was verder een geweldige bromfiets. Een kittig ding die zo maar de vijftig km per uur kon halen. In mijn tijd waren een paar bromfietsmerken helemaal in. Hoe kwalitatief goed een bromfiets ook was, als het niet tot de coole merken behoorde werd de neus ervoor opgehaald. Mijn kameraad Eric kreeg op zijn zestiende van zijn vader een prachtige glanzende groene Batavus, met beenkappen. Kwalitatief stond het bromfietsje misschien wel met kop en schouders boven de populaire merken uit. Maar het behoorde er niet tot toe. Schamperend werd het Erics bromfiets ‘kanon’ genoemd. Ook mijn toenmalige kameraad en buurjongen werd zestien en kreeg van zijn vader een bromfiets. Vaders kunnen wel bromfietsen geven maar kunnen op dat moment niet weten wat cool is onder de jeugd. Mijn buurjongen kreeg een Berini. Kwalitatief top, maar niet cool. De populaire merken in die tijd waren Kreidler, Zundapp, Puch en Yamaha. Laatst genoemde kwam net in opgang. Het was vooral Kreidler en Zundapp wat de klok sloeg. Toen ik zestien werd kwam mijn oudste broer net uit de bromfietstijd. Ik kon zijn Zundapp voor een prikkie overnemen. Had ik het maar gedaan. Een fluisterstille flitssnelle Zundapp. Ik nam de Zundapp niet. Mijn broers bromfiets had namelijk een handgeschakelde versnelling. Dat was niet cool. Mijn lot stond vast. Met mijn zuurverdiende centjes moest ik een dure voetgeschakelde Kreidler-Florett kopen in Emmen. Het werd er een met geforceerde koeling. Ik kan me nog goed herinneren hoe ik met de nieuwe (tweedehands) Kreidler naar huis reed. Trots als een pauw. Wanneer je als tiener per se een coole bromfietsmerk wou ging dat toch ten koste van een kritische blik. Ik zag de bijgewerkte deukjes niet en de bijgespoten bezinetank. Mijn voorganger had het ding naar hartenlust afgeragd. Eigenlijk was het een regelrechte barrel. Cool dat wel. Mijn broer Jos had meer geluk, hij was kritischer op die leeftijd. Zijn Kreidler reed soepeler en zag er veel beter uit. Willie mijn kameraad had op zijn zestiende een splinternieuwe Yamaha gekregen. Yamaha was een Japans merk die piano’s maakte.  Met zijn logo van gekruiste stemvorkjes. Dat kon toch niets wezen, dat ging nu bromfietsen maken. Geen wonder dat de bromfiets kritisch werd bekeken. Een labiel bromfietsje was het harde oordeel van mijn vader. Inderdaad, Willie’s Yamaha leek totaal niet op die lompe NSU Quickly. Maar in de jaren die volgden liet Yamaha zien wel degelijk hoog kwalitatieve  bromfietsen te kunnen maken. En verrekte rappe ook. Ondertussen zat ik vast aan mijn coole Kreidler Floret. Loewe, een van mijn toenmalige kameraden, wees me een keer op de mogelijkheid om de Kreidler op te voeren. Er waren speciale setjes op de markt, zo’n 5.2 set heette dat. Helemaal niet duur. Loewe wist zelfs nog wel een tweede hands set. Het bestond uit een Cilinder, een carburateur, een uitlaat en een tandwiel. Een koopje. Een week later had ik zo’n set op mijn Kreidler gemonteerd. Dat bleek helemaal niet moeilijk. Bij het weg rijden kwam ik er achter dat de Kreidler geen bromfiets van vijftig km per uur meer was. Bij een stoot gas had ik de tong achter mijn huig hangen. Mijn Kreidler reed met gemak tegen de honderd km per uur. Dat liet ik Erica natuurlijk wel even zien en scheurde hierbij door de straten en lanen. Wat ik niet wist, eigenlijk ook niet wou weten, maar wat ik wel had kunnen weten, het bromfietsje was tegen deze krachten niet bestand. Gelukkig wist Loewe dat ook niet. Die vond mijn Kreidler supercool. Hij was een beetje trots dat hij mij op de 5.2 set had gewezen. Daarom vond Loewe dat hij mijn toestemming niet nodig had, om te gaan Joyridden op mijn Kreidler. Foei Loewe. Een paar weken later reed ik weer op een ‘normale’ Kreidler. Op kosten van Loewe. Hij had het motorblok tijdens het joyriden opgeblazen en hij had me plechtig verzekerd voor een nieuwe motorblok te zorgen. Het duurde niet lang of ik had het volgende probleem aan de Kreidler. In die tijd kwam voetversnelling in de mode, de bromfietsen werden door de fabrikanten vliegensvlug omgebouwd. Dat ging niet altijd zorgvuldig. De voetversnelling van de Kreidler was een beetje houtje-touwtje met hefboompjes en zat onder het motorblok. De bromfiets lag laag op de wielen dus de gevolgen lieten zich raden. Tijdens een ritje door het bos raakte de motorblok een boomstronk. Gevolg, het complete versnellingsmechanisme werd onder het blok weggerukt. Erger nog, er zat een scheur in het motorblok. Het leek het definitieve eind van mijn Kreidler. Dan komen de vaders in het geweer. Mijn vader sloopte het blok uit elkaar en Willie’s vader laste de scheur weer dicht. Zo geschiedde. Een maand later reed ik weer op de Kreidler. Ik kon weer scheuren, elk weekend met de boys op stap. Met zo’n tien bromfietsen de kroegen bij langs in Weiteveen, Nieuw-Schoonebeek en Schoonebeek. Een geweldige tijd die een eigen verhaal krijgt. Na de grote reparatie was de Kreidler toch anders geworden. Zo schoot de Kreidler steeds uit de derde versnelling. Geen probleem zou je denken, je drukt met de voet tegen de versnellingspook zodat hij in de derde versnelling bleef zitten. Dat deed ik. Het probleem was dat ik nu ontzettend moe werd in mijn linker voet na een tijdje rijden. Na een kroegentocht over de buurdorpen op zaterdagavond had ik een lamme linker poot. Bovendien sleet mijn linkerschoen, aan de bovenkant. De aardigheid voor de Kreidler ging er in rap tempo af. Gelukkig duurde de bromfietstijd maar twee jaar. Mijn laatste rit op de Kreidler was die van naar de spoorwegrestaurant in Emmen. Hier moest ik mijn rijexamen doen. Na weken met Dries Timmerman door Emmen te hebben gereden vond die het wel genoeg. Ik moest maar gauw voor mijn rijexamen. Tot mijn grote verbazing, Dries viel bijna van de stoel, slaagde ik. Trots als een pauw verliet ik het pand. De boom waartegen ik mijn Kreidler had geparkeerd, stond daar alleen boom te wezen. Mijn bromfiets was gejat. Veel tijd om daarover in te zitten had ik niet, Eric kwam in zijn groene Ford Escort toevallig voorbij rijden. Het was vooral de opluchting die me is bijgebleven toen we richting Erica reden, niet van het behalen van de rijbewijs, maar dat ik van die verrekte Kreidler af was.

Geschreven door Henk Beukers